20 استراتژی مطرح آپشن در ایران
مقدماتی
مقدمه
استراتژیهای اختیار معامله آپشن نقش مهمی در موفقیت معاملهگران در بازارهای مالی دارند. در ایران نیز با گسترش بازار مشتقات، ابزار اختیار معامله به یکی از ابزارهای کلیدی برای پوشش ریسک و کسب سود تبدیل شده است. با این حال، محدودیتهایی مانند عدم امکان اخذ موقعیت فروش فزاینده بر روی دارایی پایه و برخی قوانین خاص، سبب شده بسیاری از استراتژیهای جهانی در بازار ایران قابل استفاده نباشند. در نتیجه، معاملهگران بیشتر از تعداد محدودی استراتژی مشخص بهره میبرند. آشنایی با این استراتژیها باعث میشود سرمایهگذاران بتوانند موقعیتهای خود را هوشمندانهتر مدیریت کنند، ریسک را کاهش دهند و از فرصتهای بازار حداکثر استفاده را داشته باشند.
در ادامه به ۲۰ استراتژی پرکاربرد آپشن در ایران میپردازیم.
1.استراتژی کاوردکال (Covered Call)
در این استراتژی معاملهگر همزمان دارایی پایه را خریداری میکند و یک اختیار خرید (Call) را میفروشد. هدف از این روش کسب سود از رشد محدود قیمت دارایی است. اگر قیمت بالا برود تا حد مشخصشده، معاملهگر سود میکند و اگر رشد نکند نیز از پریمیوم دریافتی سود جزئی خواهد داشت. این استراتژی برای زمانی مناسب است که پیشبینی رشد آرام بازار وجود دارد.
2.استراتژی مرید پوت (Married Put)
در این روش، سرمایهگذار دارایی پایه را خریداری کرده و همزمان یک اختیار فروش (Put) نیز میخرد. این کار باعث میشود در صورت رشد بازار از افزایش قیمت سود ببرد و اگر قیمت کاهش یافت، از اختیار فروش بهعنوان بیمه استفاده کند. این استراتژی برای کسانی مناسب است که صعود قوی را پیشبینی میکنند اما نمیخواهند در صورت ریزش ضرر زیادی داشته باشند.
3.استراتژی کولار (Collar)
کولار ترکیبی از خرید دارایی پایه، فروش اختیار خرید و خرید اختیار فروش است. در واقع معاملهگر دامنه مشخصی را برای سود و زیان خود تعیین میکند. این استراتژی زمانی مفید است که پیشبینی میشود قیمت در محدودهای مشخص نوسان کند و معاملهگر تمایل دارد در برابر ریزش قیمت نیز محافظت شود.
4.استراتژی استرانگل خرید (Long Strangle)
در این استراتژی، یک اختیار خرید و یک اختیار فروش در زیان خریداری میشود. اگر قیمت دارایی بهطور قابلتوجهی افزایش یا کاهش یابد، معاملهگر سود میکند. این روش زمانی مناسب است که انتظار نوسان شدید بازار وجود دارد، اما جهت حرکت مشخص نیست.
5. استرادل خرید (Long Straddle)
این استراتژی با خرید همزمان یک اختیار خرید و یک اختیار فروش در قیمت اعمال یکسان انجام میشود. اگر قیمت دارایی به شکل محسوسی صعود یا نزول کند، سود نصیب معاملهگر میشود. اما اگر قیمت در محدوده ثابت بماند، ممکن است زیان رخ دهد. این روش مناسب زمانهایی است که بازار پرنوسان پیشبینی میشود.
6.استراتژی استرانگل فروش (Short Strangle)
در این روش، معاملهگر اختیار خرید و فروش را بهصورت همزمان میفروشد. سود زمانی بهدست میآید که قیمت در یک محدوده مشخص باقی بماند. اما اگر بازار بهشدت صعود یا نزول کند، ضرر قابل توجهی ممکن است رخ دهد. این استراتژی مناسب شرایطی است که پیشبینی میشود بازار نوسان خاصی نداشته باشد.
7.استراتژی استرادل فروش (Short Straddle)
در این استراتژی اختیار خرید و فروش در قیمت اعمال یکسان فروخته میشود. معاملهگر زمانی سود میکند که قیمت در محدوده ثابتی بماند و کاهش نوسان وجود داشته باشد. اما اگر بازار حرکت شدیدی کند، زیان میتواند بسیار بزرگ شود. این روش مخصوص شرایط بازار آرام و بدون نوسان است.
8.استراتژی پروانه آهنی (Iron Butterfly)
این روش ترکیبی از فروش اختیار خرید و فروش در قیمت اعمال یکسان و خرید اختیار خرید و فروش در قیمتهای دورتر است. هدف اصلی آن کسب سود از نوسانات محدود و همزمان کنترل ریسک است. این استراتژی یکی از پرطرفدارترین روشها در بازارهای کمنوسان بهشمار میرود.
9.استراتژی پروانه اختیار خرید (Long Call Butterfly)
در این استراتژی دو اختیار خرید در قیمت میانی فروخته میشود و در قیمتهای پایینتر و بالاتر دو اختیار خرید خریداری میشود. معاملهگر از این طریق محدوده مشخصی برای سود و زیان ایجاد میکند. زمانی استفاده میشود که انتظار میرود قیمت در یک بازه مشخص باقی بماند.
10.استراتژی پروانه اختیار فروش (Long Put Butterfly)
این استراتژی مشابه روش قبل است، با این تفاوت که از اختیار فروش استفاده میشود. هدف آن کسب سود از ماندن قیمت در یک بازه مشخص و محدود کردن زیان است. این روش برای بازارهایی با نوسان اندک مناسب است.
11.استراتژی پروانه آهنی معکوس (Reverse Iron Butterfly)
در این روش، معاملهگر اختیار خرید و فروش را در قیمت میانی میخرد و همزمان اختیار خرید و فروش را در قیمتهای دورتر میفروشد. این استراتژی زمانی سودده است که قیمت حرکت بزرگی به بالا یا پایین داشته باشد. در واقع عکس روش پروانه آهنی است و مناسب بازارهای پرنوسان است.
12.استراتژی کرکس آهنی (Iron Condor)
در این روش معاملهگر دو اختیار خرید و دو اختیار فروش در قیمتهای مختلف را خرید و فروش میکند. هدف اصلی کسب سود از نوسانات کم و محدود کردن ریسک است. این استراتژی زمانی استفاده میشود که انتظار میرود قیمت در یک محدوده مشخص باقی بماند.
13.استراتژی کرکس آهنی اختیار خرید (Long Call Condor)
این استراتژی بر پایه اختیار خرید بنا شده است. معاملهگر دو اختیار خرید را میفروشد و دو اختیار خرید دیگر در قیمتهای پایینتر و بالاتر میخرد. نتیجه آن ایجاد محدودهای برای سود و زیان و کسب سود از بازارهای آرام است.
14.استراتژی اسپرد خرید صعودی (Bull Call Spread)
در این روش، معاملهگر یک اختیار خرید در سود میخرد و یک اختیار خرید در قیمت بالاتر میفروشد. این استراتژی در بازارهایی با پیشبینی رشد ملایم کاربرد دارد و هزینه اولیه آن نسبت به خرید صرفاً یک اختیار خرید کمتر است.
15.استراتژی اسپرد فروش صعودی (Bull Put Spread)
در این استراتژی، معاملهگر یک اختیار فروش در زیان میخرد و یک اختیار فروش در سود میفروشد. این روش زمانی مناسب است که انتظار رشد قیمت وجود دارد و در عین حال معاملهگر میخواهد ریسک خود را کنترل کند.
16.استراتژی اسپرد خرید نزولی (Bear Call Spread)
در این روش اختیار خرید در قیمت بالاتر فروخته میشود و اختیار خرید در قیمت پایینتر خریداری میشود. این استراتژی برای زمانی مناسب است که پیشبینی کاهش قیمت وجود دارد و در عین حال معاملهگر به دنبال پوشش ریسک احتمالی است.
17.استراتژی اسپرد فروش نزولی (Bear Put Spread)
معاملهگر یک اختیار فروش در سود خریداری کرده و اختیار فروش دیگری را در قیمت پایینتر میفروشد. این روش زمانی استفاده میشود که پیشبینی کاهش قیمت دارایی وجود دارد و سرمایهگذار به دنبال کاهش هزینه اولیه معامله است.
18.استراتژی اسپرد بازگشتی اختیار فروش (Put Back Spread)
در این روش دو اختیار فروش در زیان خریداری و یک اختیار فروش در سود فروخته میشود. هدف کسب سود از نوسان شدید و کاهش ریسک نزول بازار است. در صورت کاهش زیاد قیمت، سود قابل توجهی ایجاد میشود.
19.استراتژی بازگشتی اختیار خرید (Call Back Spread)
در این استراتژی، دو اختیار خرید در قیمت پایینتر خریداری شده و یک اختیار خرید در قیمت بالاتر فروخته میشود. این روش برای بازارهایی مناسب است که احتمال صعود شدید قیمت وجود دارد.
20.استراتژی کانورژن (Conversion)
در استراتژی کانورژن، اختیار خرید خریداری و اختیار فروش فروخته میشود. این ترکیب باعث ایجاد بازدهی بدون ریسک میشود. این روش معمولاً زمانی استفاده میشود که اختلاف قیمتها باعث فرصت آربیتراژی در بازار میشود.
سخن آخر
تسلط بر استراتژیهای اختیار معامله به معاملهگران کمک میکند تا در شرایط مختلف بازار، بهترین تصمیم را اتخاذ کنند. بسته به نوسان، جهت بازار و میزان ریسکپذیری، میتوان از هرکدام از این استراتژیها به شکلی مؤثر بهره برد. انتخاب درست استراتژی میتواند تفاوت قابل توجهی در عملکرد سرمایهگذاری ایجاد کند.
برای اجرای مؤثر این استراتژیها، انتخاب یک کارگزاری معتبر با سامانه معاملاتی پیشرفته بسیار حیاتی است. کارگزاری گنجینه با فراهم کردن ابزارهای معاملاتی مناسب، امکان اجرای دقیق این استراتژیها را برای معاملهگران فراهم میکند.
سوالات متداول
۱. کدام استراتژی برای بازارهای کمنوسان مناسبتر است؟
در بازارهای آرام، استراتژیهایی مانند پروانه آهنی و کرکس آهنی کارایی بالایی دارند و ریسک محدودی ایجاد میکنند.
۲. چگونه میتوان ریسک زیان را در معاملات آپشن کاهش داد؟
با استفاده از استراتژیهای ترکیبی مثل کولار یا اسپردها میتوان میزان ریسک را به شکل قابل توجهی کاهش داد.
۳. آیا همه استراتژیهای جهانی در ایران قابل استفاده هستند؟
خیر. به دلیل محدودیت اخذ موقعیت فروش فزاینده، بسیاری از استراتژیها در بازار ایران امکانپذیر نیستند.