اختیار معامله (Option) یک قرارداد مالی است که به دارنده این حق (و نه الزام) را می‌دهد که در یک تاریخ مشخص (تاریخ سررسید)، اقدام به خرید یا فروش یک دارایی (مانند سهام، کالا و ...) با یک قیمت مشخص (قیمت اعمال) کند. انواع اصلی اختیار معامله به دو دسته تقسیم می‌شوند: اختیار خرید (Call Option) ، که به دارنده این حق را می‌دهد که دارایی را بخرد و اختیار فروش  (Put Option)، که به او این حق را می‌دهد که دارایی را بفروشد.
 این قراردادها معمولاً برای مدت معین اعتبار دارند و دارنده برای خرید این اختیار، مبلغی به نام پریمیوم پرداخت می‌کند. اختیار معامله، به عنوان یکی از ابزارهای مالی متنوع، نقش مهمی در بازارهای مالی ایفا می‌کند. هدف اصلی این ابزار، فراهم آوردن فرصتی برای سرمایه‌گذاران به منظور مدیریت ریسک و بهره‌برداری از نوسانات بازار است. با داشتن اختیار خرید یا فروش، سرمایه‌گذاران قادرند در مواقع مناسب معامله کنند بدون اینکه الزامی برای انجام معامله داشته باشند. این ویژگی، اختیار معامله را به ابزاری ایده‌آل برای پوشش ریسک و افزایش انعطاف‌پذیری در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری تبدیل می‌کند. این ابزار به ویژه در شرایط ناپایدار بازار اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و می‌تواند به حفظ سرمایه کمک کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که حتی در شرایط کاهش قیمت دارایی، همچنان سود کسب کنند.

 تاریخچه اختیار معامله

اختیار معامله به عنوان یک ابزار مالی، ریشه‌های تاریخی جذابی دارد که در ادامه با آن‌ ها آشنا می‌شویم.

•    اولین تفکرها برای شکل گیری اختیار معامله

اختیار معامله ریشه‌های تاریخی جالبی دارد که به دو واقعه مهم مرتبط می‌شود. نخست، تالس میلتوسی در قرن ششم قبل از میلاد با پیش‌بینی فصل برداشت زیتون و خرید حق استفاده از آسیاب‌ها، مفهوم ابتدایی اختیار معامله را معرفی کرد. دوم، جنون پیاز گل لاله در هلند در قرن 17 میلادی که منجر به افزایش قیمت شدید لاله‌ها شد و سرمایه‌گذاران شروع به خرید و فروش قراردادهای اختیار معامله کردند. این دو واقعه به طور قابل توجهی به شکل‌گیری بازارهای مالی مدرن کمک کردند.

•    ایالات متحده، مهد ظهور رسمی اختیار معامله

اختیار معامله به‌طور رسمی در ایالات متحده در دهه 1970 معرفی شد و تأسیس بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE) در سال 1973 نقطه عطفی در تاریخ مالی به شمار می‌رود. قبل از آن، این قراردادها عمدتاً به‌صورت غیررسمی و در معاملات خصوصی استفاده می‌شدند. CBOE با ایجاد یک بستر سازمان‌یافته، شفافیت و استانداردسازی لازم را به این ابزار مالی آورده و توسعه‌ی آن را تسریع کرد. 

•    پیشرفت های بعد از تاسیس CBOE  تا کنون

پس از تأسیس بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE) در سال 1973، تاریخچه اختیارهای معامله تحت تأثیر پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و سرعت بیشتر معاملات قرار گرفت. در سال 1986، CBOE بازار بورس برای گزینه‌های استاندارد و قابل معامله را راه‌اندازی کرد که به تنوع قراردادها کمک کرد. در دهه 1990، با افزایش استراتژی‌های پیچیده‌تر، بورس‌های دیگری مانند NYSE و NASDAQ نیز وارد بازار اختیار معامله شدند. وارد شدن به قرن بیست و یکم موجب پیشرفت‌های بیشتر در مدل‌های قیمت‌گذاری و داده‌های مالی آنلاین شد و نقش اختیار معامله را در مدیریت ریسک و سرمایه‌گذاری تقویت کرد.

•    تاریخچه قرارداد اختیار معامله در ایران

تاریخچه قرارداد اختیار معامله در ایران به نیاز به ابزارهای مالی پیچیده‌تر پس از تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال 1346 بازمی‌گردد که در آن زمان محدود به معاملات سهام بود. با رشد بازار سرمایه و آگاهی سرمایه‌گذاران در دهه‌های بعد، در سال 1389 بورس کالای ایران تأسیس شد، اما قرارداد اختیار معامله به‌طور رسمی معرفی نشد. نهایتاً، در 28 آذر 1395، بورس اوراق بهادار تهران بازار قراردادهای اختیار معامله را راه‌اندازی کرد و به سرمایه‌گذاران این امکان را داد تا ریسک‌های خود را مدیریت کنند.