نوسان پذیری تاریخی

نوسان پذیری تاریخی

مقدمه

نوسان‌پذیری تاریخی (Historical Volatility یا HV) یکی از شاخص‌های کلیدی در تحلیل بازارهای مالی است که به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران کمک می‌کند تا میزان تغییرات قیمت یک دارایی در گذشته را بررسی کنند. این شاخص با استفاده از داده‌های تاریخی قیمت و معمولاً بر پایه انحراف معیار بازده‌ها محاسبه می‌شود. HV برخلاف نوسان‌پذیری ضمنی (IV) که بر انتظارات آینده بازار تمرکز دارد، تنها بازتاب‌دهنده واقعیت‌های گذشته است. بررسی نوسان‌پذیری تاریخی به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که سطح ریسک سرمایه‌گذاری را ارزیابی کنند، فرصت‌های مناسب برای ورود یا خروج از بازار را شناسایی نمایند و درک بهتری از رفتار دارایی در شرایط مختلف بازار به دست آورند.
 

 

نوسان‌پذیری تاریخی چیست؟

نوسان‌پذیری تاریخی یا HV در حقیقت یک معیار آماری است که نشان می‌دهد قیمت یک دارایی مالی، مانند سهام یا اوراق بهادار، در گذشته چه میزان دچار تغییرات شده است. این شاخص به صورت درصد بیان می‌شود و معمولاً در بازه‌های زمانی مشخص (مثلاً 30 روزه، 90 روزه یا یک‌ساله) محاسبه می‌گردد. به زبان ساده، نوسان‌پذیری تاریخی اندازه‌گیری می‌کند که بازده‌های یک دارایی در یک بازه مشخص تا چه اندازه از میانگین خود فاصله گرفته‌اند. هرچه این فاصله بیشتر باشد، ریسک یا عدم‌قطعیت در آن دارایی بالاتر است.
این شاخص برخلاف نوسان‌پذیری ضمنی (Implied Volatility) که از قیمت اختیار معامله و انتظارات فعالان بازار به دست می‌آید، تنها واقعیت‌های گذشته را بازتاب می‌دهد و به همین دلیل ابزاری مطمئن برای درک رفتار تاریخی دارایی محسوب می‌شود.

 

اهمیت نوسان‌پذیری تاریخی در تحلیل بازار

در بازارهای مالی، نوسان‌پذیری یکی از معیارهای اصلی سنجش ریسک است. افزایش نوسان به طور معمول به معنای افزایش ریسک سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود، در حالی که کاهش نوسان نشان‌دهنده ثبات و ریسک کمتر است. HV در این میان جایگاه ویژه‌ای دارد، زیرا:
معیار سنجش ریسک: با استفاده از HV می‌توان فهمید که دارایی مورد نظر در گذشته چه مقدار نوسان داشته و احتمالاً در آینده نیز چه میزان بی‌ثباتی را تجربه خواهد کرد.

 

-تحلیل بازگشت به میانگین:

بسیاری از تحلیلگران معتقدند نوسانات دارایی‌ها در بلندمدت به سمت میانگین تاریخی خود بازمی‌گردند. بنابراین محاسبه HV می‌تواند نشان دهد که نوسانات فعلی در سطحی غیرمعمول قرار دارند یا خیر.

 

-راهنمایی در معاملات:

HV می‌تواند به معامله‌گران روزانه (Day Traders) و نوسان‌گیران کمک کند تا نقاط ورود و خروج بهینه را پیدا کنند، زیرا افزایش یا کاهش نوسان اغلب نشانه‌ای از تغییر روند یا آغاز یک حرکت قیمتی است.

 

روش محاسبه نوسان‌پذیری تاریخی

محاسبه HV معمولاً با استفاده از انحراف معیار بازده‌ها صورت می‌گیرد. مراحل اصلی عبارتند از:

 

-جمع‌آوری داده‌های تاریخی قیمت:

ابتدا باید داده‌های قیمت پایانی دارایی مورد نظر در یک بازه مشخص (مثلاً 250 روز کاری معادل یک سال) جمع‌آوری شود.

 

-محاسبه بازده‌ها:

بازده روزانه (یا هفتگی/ماهیانه) بر اساس تغییرات لگاریتمی یا درصدی قیمت محاسبه می‌شود.

 

-محاسبه میانگین بازده‌ها:

میانگین بازده‌ها در بازه زمانی تعیین‌شده محاسبه می‌گردد.

 

-محاسبه انحراف از میانگین:

اختلاف هر بازده از میانگین به دست می‌آید و به توان دو رسانده می‌شود.

 

-محاسبه واریانس و انحراف معیار:

میانگین این مقادیر به‌دست‌آمده همان واریانس است و ریشه دوم واریانس برابر با انحراف معیار می‌باشد که به‌عنوان HV بیان می‌شود.

به طور خلاصه، HV در واقع همان انحراف معیار بازده‌هاست که به شکل درصدی و معمولاً سالانه‌سازی شده گزارش می‌شود.

 

تفاوت HV با IV (نوسان‌پذیری ضمنی)

یکی از مهم‌ترین مباحث درک HV، مقایسه آن با نوسان‌پذیری ضمنی است:

 

-HV (Historical Volatility):

مبتنی بر داده‌های واقعی گذشته است و هیچ ارتباطی به انتظارات آینده ندارد.

 

-IV (Implied Volatility):

بر اساس قیمت فعلی قراردادهای اختیار معامله محاسبه می‌شود و بیانگر انتظارات معامله‌گران از نوسانات آینده است.

 

به همین دلیل، HV یک شاخص توصیفی است، در حالی که IV جنبه پیش‌بینی‌کننده دارد. در معاملات آپشن، مقایسه HV و IV می‌تواند نشان دهد که آیا بازار انتظار نوسانات بیشتری نسبت به گذشته دارد یا خیر.

درک نوسان‌پذیری تاریخی در شرایط مختلف بازار

HV علاوه بر اندازه‌گیری میزان تغییرات گذشته، می‌تواند تصویری از رفتار بازار در شرایط مختلف ارائه دهد:

 

-بازارهای پرنوسان:

در شرایطی که قیمت‌ها نوسان زیادی دارند، HV بالا خواهد بود. این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده ریسک بالاتر و البته فرصت‌های بیشتر برای معامله‌گران کوتاه‌مدت باشد.

 

-بازارهای آرام و با روند مشخص:

در این شرایط HV پایین است. برای سرمایه‌گذاران بلندمدت، چنین بازاری جذاب‌تر خواهد بود زیرا ریسک کمتری دارد.

 

-سیگنال تغییر روند:

گاهی افزایش ناگهانی HV می‌تواند نشانه‌ای از تغییر روند بازار باشد، زیرا ورود سرمایه‌گذاران جدید و افزایش حجم معاملات باعث نوسان شدید قیمت می‌شود.

 

اهمیت نوسان‌پذیری تاریخی 

HV نه تنها برای معامله‌گران اختیار معامله بلکه برای هر نوع سرمایه‌گذاری اهمیت دارد. چند دلیل اصلی:

 

-پیش‌بینی بازگشت به میانگین:

فرض رایج این است که نوسان‌های بالا یا پایین در نهایت به سطح میانگین تاریخی بازمی‌گردند.

 

-ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری:

HV ابزاری ساده برای مقایسه ریسک دارایی‌های مختلف است. دارایی با HV بالاتر معمولاً ریسک بیشتری دارد.

 

تصمیم‌گیری بهتر در خرید یا فروش:

معامله‌گران می‌توانند از HV برای زمان‌بندی ورود یا خروج استفاده کنند.

 

آیا نوسانات تاریخی بالا بهتر است یا پایین؟

پاسخ به این سؤال به نوع سرمایه‌گذار بستگی دارد:

 

-برای معامله‌گران کوتاه‌مدت:

HV بالا می‌تواند جذاب باشد زیرا فرصت‌های بیشتری برای کسب سود از تغییرات سریع قیمت فراهم می‌کند.

 

-برای سرمایه‌گذاران بلندمدت:

HV پایین مطلوب‌تر است زیرا ثبات بیشتری در ارزش دارایی به همراه دارد و ریسک را کاهش می‌دهد.

 

ارتباط HV با ریسک سرمایه‌گذاری

به طور کلی، نوسان‌پذیری تاریخی یک ابزار کاربردی برای سنجش ریسک به شمار می‌رود. هرچه HV بیشتر باشد، احتمال فاصله گرفتن قیمت از میانگین بیشتر است و این موضوع نشان‌دهنده ریسک بالاتر است. اما باید توجه داشت که HV صرفاً میزان تغییرات را نشان می‌دهد و جهت حرکت قیمت (صعودی یا نزولی بودن) را مشخص نمی‌کند.

 

محدودیت‌های HV

با وجود اهمیت بالا، HV بدون نقص نیست:

 

-تمرکز بر گذشته:

HV تنها تغییرات گذشته را نشان می‌دهد و لزوماً تضمینی برای آینده نیست.

 

-عدم پیش‌بینی جهت حرکت:

این شاخص فقط شدت نوسانات را بیان می‌کند نه مسیر آن‌ها.

 

-حساسیت به بازه زمانی:

انتخاب بازه زمانی (30 روز، 90 روز، یک سال و ...) می‌تواند نتایج متفاوتی ایجاد کند.

 

جمع‌بندی

نوسان‌پذیری تاریخی (HV) ابزاری کلیدی در تحلیل بازارهای مالی است که میزان تغییرات قیمت یک دارایی را در گذشته نشان می‌دهد. این شاخص با استفاده از داده‌های تاریخی قیمت و انحراف معیار بازده‌ها محاسبه می‌شود و به معامله‌گران کمک می‌کند تا سطح ریسک دارایی را درک کنند. مقایسه HV با نوسان‌پذیری ضمنی (IV) می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره انتظارات بازار نسبت به آینده ارائه دهد. در نهایت، HV ابزاری قدرتمند برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران است، اما باید در کنار سایر ابزارها و شاخص‌های تحلیلی مورد استفاده قرار گیرد تا نتایج دقیق‌تری حاصل شود.
جهت دریافت اطلاعات تکمیلی با پشتیبانی کارگزاری گنجینه تماس حاصل فرمایید.

 

سوالات متداول