مفهموم قیمت اعمال در اختیار ها

   مفهموم قیمت اعمال در اختیار ها

مقدمه

در معاملات اختیار معامله، مفاهیم کلیدی متعددی وجود دارد که درک صحیح آن‌ها برای موفقیت سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ضروری است. یکی از مهم‌ترین این مفاهیم، قیمت اعمال است؛ قیمتی که در زمان عقد قرارداد مشخص شده و مبنای انجام معامله در صورت اعمال اختیار قرار می‌گیرد. این قیمت نه‌تنها تعیین‌کننده میزان سود یا زیان احتمالی معامله‌گر است، بلکه در استراتژی‌های مختلف معاملاتی نقش محوری ایفا می‌کند. در این مقاله از کارگزاری گنجینه، به بررسی مفهوم قیمت اعمال، نحوه تعیین آن، تأثیر آن بر ارزش‌گذاری اختیار معامله و عوامل مهم در انتخاب بهترین قیمت اعمال پرداخته‌ایم.

قیمت اعمال در اختیار معامله 

در واقع قیمت اعمال در اختیار معامله، یکی از مؤلفه‌های کلیدی این ابزار مشتقه است که نقشی تعیین‌کننده در ساختار و ارزش‌گذاری آن ایفا می‌کند. این قیمت، که به آن «قیمت توافقی» نیز گفته می‌شود، قیمتی است که در زمان عقد قرارداد اختیار معامله بین طرفین تعیین می‌شود و نشان می‌دهد که دارنده‌ی اختیار، در صورت تصمیم به اعمال قرارداد، معامله را در این قیمت انجام خواهد داد.

اهمیت قیمت اعمال در آن است که مبنای سود یا زیان معامله را مشخص می‌کند. برای مثال، در قرارداد اختیار خرید، اگر قیمت بازار دارایی پایه بالاتر از قیمت اعمال باشد، دارنده‌ی قرارداد می‌تواند دارایی را با قیمت پایین‌تری بخرد و سود کسب کند. برعکس، در اختیار فروش ، اگر قیمت بازار پایین‌تر از قیمت اعمال باشد، دارنده می‌تواند دارایی را به قیمت بالاتر بفروشد و از تفاوت قیمت سود ببرد. بنابراین، فاصله بین قیمت اعمال و قیمت فعلی بازار است که تعیین می‌کند آیا اختیار معامله “در سود” ، “بی‌تفاوت” یا “در زیان” است.

از آنجا که قیمت اعمال، ارزش ذاتی قرارداد اختیار را مشخص می‌کند، معامله‌گران با تحلیل دقیق آن در کنار قیمت بازار، می‌توانند استراتژی‌های مناسب‌تری برای کسب سود یا پوشش ریسک تدوین کنند. به همین دلیل، شناخت مفهوم و نقش قیمت اعمال، برای هر معامله‌گر فعال در بازار مشتقات، یک ضرورت محسوب می‌شود.

قیمت اعمال در اختیار معامله چگونه تعیین می‌شود:

تعیین‌کننده قیمت اعمال در اختیار معامله، نهاد رسمی برگزارکننده بازار مربوط به آن دارایی پایه است. به طور مشخص:

در اختیار معامله سهام که در بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود، شرکت بورس اوراق بهادار تهران قیمت‌های اعمال را تعیین می‌کند.
در اختیار معامله کالا که در بازار بورس کالای ایران معامله می‌شود، بورس کالای ایران وظیفه تعیین قیمت اعمال را بر عهده دارد.

این قیمت‌ها در مشخصات قرارداد اختیار معامله که پیش از آغاز دوره معاملاتی منتشر می‌شود، ذکر شده‌اند. تعیین قیمت اعمال معمولاً بر اساس قیمت نقدی یا قیمت پایانی دارایی پایه در زمان راه‌اندازی نماد معاملاتی انجام می‌شود. برای مثال اگر قیمت سهمی ۱۰۰ تومان باشد، بورس ممکن است چند قرارداد اختیار با قیمت‌های اعمال ۹۰، ۱۰۰ و ۱۱۰ تومان منتشر کند.

همچنین بورس‌ها دامنه‌ای از قیمت‌های اعمال را در نظر می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که برای هر قرارداد با یک سررسید مشخص:

حداقل یک قرارداد در سود (ITM)
یک قرارداد در زیان (OTM)
یک قرارداد بی‌تفاوت (ATM)
  در بازار وجود داشته باشد. این تنوع، به معامله‌گران این امکان را می‌دهد تا بر اساس تحلیل خود از جهت حرکت بازار، انتخابی بهینه برای ورود به معامله داشته باشند.

نقش قیمت اعمال در ارزش گذاری اختیار معامله:

قیمت اعمال نقش کلیدی و تعیین‌کننده‌ای در ارزش‌گذاری اختیار معامله دارد، زیرا مبنای اصلی برای تشخیص «در سود بودن» یا «در زیان بودن» یک قرارداد اختیار است. این معیار مستقیماً روی ارزش ذاتی و ارزش کل قرارداد اختیار تأثیر می‌گذارد.

۱. تعیین وضعیت سود یا زیان قرارداد:

-در اختیار خرید :

اگر قیمت فعلی دارایی پایه بیشتر از قیمت اعمال باشد، قرارداد در سود است. این به آن معناست که دارنده اختیار می‌تواند دارایی را ارزان‌تر از بازار خریداری کرده و سود کند.

مثال: اگر اختیار خرید با قیمت اعمال ۱۰۰ تومان باشد و قیمت بازار ۱۲۰ تومان، دارنده می‌تواند سهم را به ۱۰۰ تومان بخرد و با ۲۰ تومان سود، در بازار بفروشد.

-در اختیار فروش :

اگر قیمت بازار پایین‌تر از قیمت اعمال باشد، قرارداد در سود محسوب می‌شود، زیرا دارنده می‌تواند دارایی را گران‌تر از بازار به فروش برساند.

مثال: اگر قیمت اعمال ۱۵۰ تومان و قیمت بازار ۱۳۰ تومان باشد، دارنده می‌تواند سهم را به ۱۵۰ تومان بفروشد و ۲۰ تومان سود کند.

۲. تأثیر قیمت اعمال بر ارزش ذاتی:

ارزش ذاتی یک قرارداد اختیار، تفاوت بین قیمت اعمال و قیمت بازار (در صورت وجود سود) است. اگر قرارداد در سود نباشد، ارزش ذاتی آن صفر است و تنها ارزش زمانی دارد.

۳. فاصله قیمت اعمال با قیمت بازار:

هرچه قیمت اعمال نزدیک‌تر به قیمت بازار باشد، ارزش قرارداد بیشتر است، چراکه احتمال سودآوری آن بالاتر می‌رود. در مقابل، اگر فاصله زیاد باشد، قرارداد ممکن است بی‌ارزش یا کم‌ارزش تلقی شود، مگر آن‌که نوسانات شدیدی در آینده پیش‌بینی شود.

۴. نقش در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران:

سرمایه‌گذاران با مقایسه قیمت اعمال با قیمت بازار و تحلیل آینده روند قیمت، تصمیم می‌گیرند که:

آیا وارد موقعیت خرید یا فروش شوند؟
کدام قرارداد با کدام قیمت اعمال، برای استراتژی آن‌ها مناسب‌تر است؟

در مجموع، قیمت اعمال یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها در تعیین ارزش واقعی و پتانسیل سودآوری یک اختیار معامله است و بی‌توجهی به آن می‌تواند منجر به انتخاب نادرست در معاملات شود.

عوامل تاثیر گذار بر انتخاب قیمت اعمال :

انتخاب قیمت اعمال  مناسب، یکی از مهم‌ترین تصمیم‌ها در معاملات اختیار معامله است. این انتخاب به‌طور مستقیم بر ریسک، بازده، احتمال سودآوری و اثربخشی استراتژی معاملاتی تأثیر می‌گذارد. عوامل مختلفی در تعیین اینکه کدام قیمت اعمال برای یک معامله‌گر مناسب‌تر است نقش دارند، که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

 1. وضعیت فعلی بازار و روند قیمت دارایی پایه

- اگر بازار صعودی باشد، معامله‌گران اختیار خرید (Call) با قیمت اعمال پایین‌تر را ترجیح می‌دهند تا سریع‌تر به سود برسند.
- در بازار نزولی، اختیار فروش (Put) با قیمت اعمال بالاتر جذاب‌تر است.
- در بازار خنثی یا نوسانی محدود، قراردادهایی با قیمت اعمال نزدیک به قیمت فعلی دارایی پایه (At the Money) کاربرد بیشتری دارند.

 2. مدت‌زمان باقی‌مانده تا سررسید

- اگر زمان زیادی تا سررسید باقی مانده باشد، می‌توان قیمت اعمال دورتر از قیمت فعلی را انتخاب کرد، چرا که فرصت بیشتری برای تحقق پیش‌بینی‌های قیمتی وجود دارد.
- در صورتی که زمان کمی تا سررسید باقی باشد، انتخاب قیمت اعمالی نزدیک‌تر به قیمت بازار منطقی‌تر است تا از افت ارزش زمانی (Time Decay) جلوگیری شود.

 3. نوسانات بازار (Volatility)

- در بازارهایی با نوسان بالا، احتمال رسیدن قیمت دارایی پایه به سطوح مختلف قیمت اعمال بیشتر است؛ بنابراین معامله‌گران ممکن است قیمت اعمال دورتری انتخاب کنند.
- در بازارهای کم‌نوسان، قیمت اعمال نزدیک‌تر انتخاب می‌شود تا احتمال سودآوری بیشتر شود.

 4. اهداف معاملاتی و استراتژی سرمایه‌گذار

-برای استراتژی‌های هجینگ یا پوشش ریسک، اغلب قیمت اعمالی انتخاب می‌شود که با هدف پوشش زیان دارایی پایه هم‌خوانی داشته باشد.
- برای استراتژی‌های سودگیری کوتاه‌مدت، قراردادهایی با قیمت اعمال نزدیک به قیمت بازار و سررسید کوتاه‌تر مناسب‌ترند.
- در استراتژی‌های ترکیبی مانند اسپرد یا استرادل، فاصله و ترکیب قیمت‌های اعمال برای بهینه‌سازی ریسک و سود تنظیم می‌شود.

 5. نقدشوندگی قراردادها

- قراردادهایی با قیمت اعمال پرطرفدار (در محدوده قیمت بازار) معمولاً نقدشوندگی بیشتری دارند. انتخاب این قیمت‌ها می‌تواند ورود و خروج راحت‌تر را تضمین کند.
- قیمت‌های اعمال خیلی دور از بازار معمولاً با حجم پایین و شکاف قیمتی زیاد معامله می‌شوند.

 6. مقررات بازار و پیشنهادات بورس

- در بورس اوراق بهادار تهران یا بورس کالا، لیست قیمت‌های اعمال مجاز توسط بورس اعلام می‌شود و انتخاب سرمایه‌گذار باید از میان آن‌ها باشد.
- قیمت‌های اعمال جدید نیز با توجه به نوسانات بازار، به صورت دوره‌ای توسط بورس افزوده می‌شوند.

-در نهایت، تحلیل دقیق وضعیت دارایی پایه، روند بازار و اهداف شخصی معامله‌گر، باید تعیین‌کننده انتخاب قیمت اعمال باشد. این انتخاب، تفاوت میان یک معامله موفق و یک معامله زیان‌ده را رقم می‌زند.

نتیجه گیری

در نهایت، قیمت اعمال به عنوان یکی از ارکان اصلی در قراردادهای اختیار معامله، نقشی تعیین‌کننده در میزان سودآوری، سطح ریسک و نوع استراتژی معاملاتی ایفا می‌کند. شناخت دقیق این مفهوم و عوامل مؤثر بر انتخاب آن، به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که تصمیماتی هوشمندانه‌تر اتخاذ کنند و عملکرد بهتری در بازار مشتقات داشته باشند. انتخاب قیمت اعمال مناسب، به درک درست از وضعیت بازار، نوسانات، و افق زمانی سرمایه‌گذاری بستگی دارد. اگر به دنبال آموزش حرفه‌ای، مشاوره تخصصی و ابزارهای معاملاتی به‌روز در حوزه اختیار معامله هستید، کارگزاری گنجینه می‌تواند همراه مطمئن شما در این مسیر باشد.

سوالات متداول