مفهوم پریمیوم premium در اختیار ها

مفهوم پریمیوم premium در اختیار ها

مقدمه

در بازارهای مالی، ابزارهای مشتقه‌ای مانند قراردادهای اختیار معامله (Options) برای مدیریت ریسک، سرمایه‌گذاری یا حتی سفته‌بازی استفاده می‌شوند. یکی از مفاهیم اساسی در این قراردادها، قیمت پرمیوم یا قیمت اختیار است. این قیمت، مبلغی است که خریدار اختیار معامله برای دریافت "حق خرید" یا "حق فروش" دارایی پایه، به فروشنده پرداخت می‌کند. این پرداخت، در زمان عقد قرارداد انجام می‌گیرد و قابل استرداد نیست؛ حتی اگر اختیار معامله اعمال نشود.
در ادامه این مطلب از سایت کارگزاری گنجینه در مورد مفهوم پریمیوم premium در اختیار ها صحبت خواهد شد.

ماهیت قیمت پرمیوم

پرمیوم در واقع قیمت بازار یک قرارداد اختیار است و به صورت یک عدد مشخص برای هر قرارداد تعیین می‌شود. این قیمت نه‌تنها نمایانگر ارزش فعلی قرارداد اختیار است، بلکه نشان‌دهنده انتظار بازار نسبت به رفتار آتی دارایی پایه نیز می‌باشد. از این‌رو، در معاملات اختیار، قیمت پرمیوم نقش بسیار مهمی در تصمیم‌گیری معامله‌گران ایفا می‌کند.

اجزای اصلی قیمت پرمیوم

قیمت پرمیوم از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود: ارزش ذاتی و ارزش زمانی. هر کدام از این اجزا تحت تأثیر عوامل خاصی هستند و در مجموع، قیمت نهایی پرمیوم را شکل می‌دهند.

1. ارزش ذاتی (Intrinsic Value)

ارزش ذاتی، بخشی از قیمت پرمیوم است که نشان‌دهنده سود واقعی قابل شناسایی در لحظه فعلی است. این ارزش با توجه به موقعیت فعلی قیمت دارایی پایه نسبت به قیمت اعمال (Strike Price) تعیین می‌شود.

در اختیار خرید (Call Option)، ارزش ذاتی زمانی مثبت است که قیمت جاری دارایی پایه بیشتر از قیمت اعمال باشد.

ارزش ذاتی=قیمت دارایی پایه−قیمت اعمال
در اختیار فروش (Put Option)، ارزش ذاتی زمانی وجود دارد که قیمت دارایی پایه کمتر از قیمت اعمال باشد.

ارزش ذاتی=قیمت اعمال−قیمت دارایی پایه
اگر این اختلافات منفی باشند، ارزش ذاتی صفر در نظر گرفته می‌شود، چراکه دارنده آپشن در آن لحظه دلیلی برای اعمال قرارداد ندارد.

2. ارزش زمانی (Time Value)

ارزش زمانی، بخش دیگر پرمیوم است که بیانگر امید به کسب سود در آینده است. حتی اگر ارزش ذاتی صفر باشد، سرمایه‌گذاران ممکن است به دلیل نوسانات بازار یا تغییرات آتی در قیمت‌ها، حاضر به پرداخت مبلغی برای اختیار باشند. این ارزش به عوامل زیر بستگی دارد:

زمان باقی‌مانده تا سررسید: هرچه زمان بیشتری تا تاریخ انقضا باقی باشد، احتمال تغییر قیمت به نفع دارنده بیشتر است. در نتیجه، ارزش زمانی بیشتر خواهد بود.

نوسانات دارایی پایه: نوسانات بیشتر نشان‌دهنده ریسک و فرصت بیشتر است؛ لذا ارزش زمانی را افزایش می‌دهد.

نرخ بهره: نرخ‌های بالاتر بهره معمولاً ارزش اختیار خرید را افزایش می‌دهد.
سود سهام پیش‌بینی شده: در اختیار خرید، اگر دارایی پایه سودده باشد، ممکن است ارزش زمانی کاهش یابد.
با نزدیک شدن به سررسید، ارزش زمانی کاهش می‌یابد، حتی اگر سایر شرایط ثابت باشند. این کاهش با اصطلاح زوال زمانی (Time Decay) شناخته می‌شود.

مدل‌های محاسبه پیشرفته:

برای محاسبه دقیق‌تر قیمت آپشن‌ها، به‌ویژه آپشن‌های اروپایی، از مدل بلک-شولز (Black-Scholes) استفاده می‌شود. این مدل بر پایه مفروضاتی از جمله عدم پرداخت سود نقدی، نبود کارمزد، و بازار کارا طراحی شده و فرمولی پیچیده برای تعیین قیمت پرمیوم ارائه می‌دهد که نوسانات، نرخ بهره، زمان باقی‌مانده و قیمت اعمال را به‌صورت ریاضی لحاظ می‌کند.

در مجموع، درک عمیق از اجزای پرمیوم و عوامل اثرگذار بر آن، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در خصوص خرید و فروش اختیار معامله اتخاذ کنند و استراتژی‌های سودآورتری در بازار مشتقات پیاده‌سازی نمایند.

اهمیت در استراتژی‌های معاملاتی

خریداران آپشن معمولاً از قیمت پرمیوم برای ارزیابی ارزش‌مندی قرارداد استفاده می‌کنند. اگر معامله‌گری پیش‌بینی کند که نوسانات دارایی پایه افزایش می‌یابد یا قیمت آن به‌زودی به نفعش حرکت می‌کند، ممکن است با وجود پرمیوم بالا، اختیار را خریداری کند. این تحلیل می‌تواند براساس تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی یا نوسان‌سنجی انجام شود.

از سوی دیگر، فروشندگان آپشن (نویسندگان قرارداد)، قیمت پرمیوم را به عنوان درآمدی قطعی در نظر می‌گیرند و امیدوارند که قرارداد اعمال نشود، تا بدون واگذاری دارایی یا پرداخت هزینه‌ای، سود کامل از پرمیوم دریافت کنند.

قیمت پرمیوم در قراردادهای اختیار معامله (آپشن)، تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل بازار و ویژگی‌های قرارداد قرار دارد که شناخت دقیق آن‌ها برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ضروری است. این قیمت، مبلغی است که خریدار برای به‌دست‌آوردن حق خرید یا فروش دارایی پایه در قیمتی مشخص و تا زمانی معین، به فروشنده پرداخت می‌کند. در ادامه، به زبان ساده‌تر و با بیانی دیگر، مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت پرمیوم و روش‌های محاسبه آن توضیح داده می‌شود:

عوامل تاثیرگذار بر قیمت پرمیوم:

1. قیمت دارایی پایه:

تغییرات قیمت فعلی دارایی پایه (مثلاً سهام یا شاخص) تاثیر مستقیمی بر قیمت آپشن دارد. به طور کلی، با افزایش قیمت دارایی پایه، قیمت اختیار خرید افزایش و قیمت اختیار فروش کاهش می‌یابد.

2. مدت زمان باقی‌مانده تا سررسید:

آپشن‌هایی که مدت بیشتری تا زمان انقضا دارند، معمولاً پرمیوم بالاتری دارند. دلیل آن این است که با افزایش زمان، احتمال رسیدن قیمت دارایی به سطح سودآوری بیشتر می‌شود.

3. قیمت اعمال (Strike Price):

این قیمت، قیمتی است که بر اساس آن دارنده اختیار می‌تواند خرید یا فروش انجام دهد. برای اختیار خرید، اگر قیمت اعمال پایین‌تر از قیمت فعلی دارایی باشد، اختیار ارزشمندتر است و پرمیوم بالاتری خواهد داشت.

4. نوسانات بازار:

یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر پرمیوم، میزان نوسانات قیمتی دارایی پایه است. نوسان بیشتر به معنای احتمال بیشتر برای سودآوری آپشن است، در نتیجه قیمت آن بالاتر خواهد رفت.

5. نرخ بهره:

نرخ‌های بهره بانکی نیز می‌توانند روی قیمت آپشن تأثیر بگذارند. به ویژه در قراردادهای بلندمدت، تغییر نرخ بهره می‌تواند منجر به تغییر پرمیوم شود، گرچه این اثر معمولا نسبت به سایر عوامل محدودتر است.

6. سود نقدی سهام:

اگر دارایی پایه سهام باشد و سود نقدی برای آن در نظر گرفته شود، این موضوع قیمت آپشن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سود نقدی باعث کاهش قیمت سهم می‌شود؛ بنابراین می‌تواند قیمت اختیار خرید را کاهش و قیمت اختیار فروش را افزایش دهد.

سخن پایانی

پریمیوم در واقع بهای فرصتی است که اختیار معامله در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد. این مبلغ، نشان‌دهنده ارزش ترکیبی «حق» و «زمان» در اختیار معامله است؛ به عبارت دیگر، پرمیوم هزینه‌ای است که خریدار در ازای کسب حق خرید یا فروش دارایی پایه بدون الزام به انجام آن می‌پردازد. درک صحیح از عوامل مؤثر بر پریمیوم مانند قیمت دارایی، نوسانات، زمان باقی‌مانده و نرخ بهره، نقش مهمی در موفقیت استراتژی‌های معاملاتی در بازار مشتقه ایفا می‌کند. تحلیل دقیق این عوامل به معامله‌گران کمک می‌کند تا ریسک خود را مدیریت کرده و از فرصت‌های سودآور استفاده کنند.

سوالات متداول