نوسانگیری در بازار اختیار معامله

نوسانگیری در بازار اختیار معامله

مقدمه

نوسان‌گیری در بازار اختیار معامله یکی از استراتژی‌های جذاب برای معامله‌گرانی است که به دنبال بهره‌برداری از تغییرات سریع قیمت‌ها هستند. این روش به دلیل ویژگی‌های خاص آپشن‌ها، همچون اهرم مالی بالا و امکان کسب سود در هر دو جهت بازار، توجه بسیاری را جلب کرده است. با این حال، ریسک بالای نوسان‌گیری ایجاب می‌کند معامله‌گران علاوه بر تحلیل تکنیکال دقیق روی نمودار دارایی پایه، به عواملی چون زوال زمانی و نوسانات ضمنی توجه ویژه داشته باشند. موفقیت در این بازار نیازمند ترکیبی از دانش تحلیلی، مدیریت سرمایه و کنترل هیجانات فردی است تا بتوان از فرصت‌های کوتاه‌مدت به بهترین شکل بهره‌برداری کرد.

 

ایده و اجرا نوسان‌گیری در بازار اختیار معامله

نوسان‌گیری (اسکالپ/کوتاه‌مدت) در اختیار معامله یعنی شکار حرکت‌های سریع و کوتاهِ قیمت در «قرارداد اختیار» به‌جای نگهداری بلندمدت آن. مزیت اصلی آپشن‌ها اهرم‌ مالی است؛ با سرمایه کمتر می‌توان در حرکت‌های محدودِ سهم پایه، بازده‌های بزرگ‌تری گرفت. اما همین اهرم، ریسک زیان را نیز چند برابر می‌کند، به‌ویژه به‌دلیل زوال زمانی (Theta) و حساسیت قیمت آپشن به نوسان ضمنی (Vega). بنابراین نوسان‌گیر حرفه‌ای پیش از هر چیز، «جهت» و «زمان» را هم‌زمان مدیریت می‌کند: جهت با تحلیل تکنیکالِ سهم پایه (حمایت/مقاومت، ساختار روند، مومنتوم) و زمان با انتخاب سررسید مناسب، کنترل تتا، و مدیریت خروج.

چارچوب کلی نوسان‌گیری با آپشن‌ها

استراتژی نوسان‌گیری در بازار اختیار معامله به شدت وابسته به شخصیت معاملاتی فرد است و نمی‌توان یک نسخه یکسان برای همه ارائه کرد. برخی معامله‌گران هیجانی هستند و توان تصمیم‌گیری سریع ندارند؛ در این حالت ورود به استراتژی‌هایی که نیازمند معاملات متعدد و تصمیم‌های لحظه‌ای است، می‌تواند زیان‌های سنگینی به همراه داشته باشد. برای این دسته از افراد، استفاده از استراتژی‌هایی که مبتنی بر روندهای میان‌مدت یا بلندمدت است و تعداد معاملات کمتری دارد، گزینه مناسب‌تری خواهد بود.
نکته مهم دیگر آن است که استراتژی‌های نوسان‌گیری را باید روی نمودار سهم پایه (دارایی اصلی قرارداد آپشن) اجرا کرد و نه روی نمودار خود قرارداد آپشن، چراکه آپشن‌ها تحت تأثیر عواملی همچون زوال زمانی و نوسانات ضمنی قرار دارند و تحلیل آن‌ها به‌تنهایی گمراه‌کننده خواهد بود.

 

-تشخیص ناحیه‌های واکنشی در سهم پایه:

حمایت/مقاومت‌های قدرتمند، همپوشانی فیبوناچی/حجم/میانگین‌های متحرک/باند بولینگر، واگرایی‌های مومنتوم و کندل‌سیگنال‌ها.

 

-جایگیری پیش‌دستانه:

خرید اختیار قبل از رسیدن قیمت به ناحیه‌ی مدنظر، زمانی که پریمیوم‌ها عموماً ارزان‌ترند.

 

-هم‌راستایی با شرائط بازار آپشن:

چک‌کردن نقدشوندگی (حجم، ارزش معاملات، موقعیت‌های باز/OI)، شکاف قیمت خرید/فروش، و سطح IV.
برنامه خروج: سناریوی سود (هدف قیمتی/زمانی) و سناریوی زیان (حد ضرر قیمتی/زمانی). عدم میانگین‌کم‌کردن روی قراردادهای درحال فرسایش.

 

-انتخاب قرارداد:

بر مبنای دلتا (حساسیت به حرکت سهم)، تتا (سرعت کاهش ارزش زمانی)، گاما (شتاب دلتا در نزدیکی نقاط برگشت)، وگا (حساسیت به IV)، و «درصد سر‌به‌سری» پایین.

 

استراتژی ۱: خرید اختیار خرید (Call) نزدیک حمایت

وقتی سهم پایه به ناحیه‌ی حمایتی قدرتمند نزدیک می‌شود، بسیاری از معامله‌گران دچار تردید یا ترس‌اند و گاهی کال‌ها زیر ارزش نظری بلک–شولز یا حتی کمتر از ارزش ذاتی قیمت می‌خورند (در بازارهای کم‌عمق یا در شرایط ترس). 
درواقع ایده این است: پیش از لمس حمایت یکی از کال‌های همان سهم را ارزان بخرید. اگر قیمت روی حمایت واکنش مثبت داد و برگشت، ارزش قرارداد جهش می‌کند (افزایش قیمت سهم + گاهی افزایش IV پس از برگشت). در این حالت، با تحقق سودِ هدفمند خارج شوید. اگر سهم حمایت را شکست و برگشتی رخ نداد، خروج با حداقل زیان؛ میانگین‌کم‌کردن را کنار بگذارید چون تتا، هر روز از شما کارمزد زمان می‌گیرد.

در نزدیکی نقاط برگشت، گاما برای قراردادهای نزدیک قیمت اعمال (ATM) بالاتر است؛ حرکت‌های کوچک سهم می‌تواند سود/زیان قرارداد را سریع‌تر تغییر دهد.
اگر بازار به‌شدت ترسیده و IV بالاست، پس از برگشت، کاهش IV (IV Crush) می‌تواند بخشی از سود ناشی از رشد قیمت سهم را خنثی کند؛ هدف‌های واقع‌بینانه بگذارید و تعلل نکنید.
برای کاهش ریسک تتا، معمولاً سررسیدی انتخاب کنید که کمتر از یک‌ماه نباشد؛ فرصت مانور بیشتری می‌دهد.

استراتژی ۲: خرید اختیار فروش (Put) پیش از مقاومت در روند صعودی

در روندهای صعودی پایدار، معمولاً بازار به «ادامه ابدی» روند خوش‌بین است و پوت‌ها ارزان‌تر معامله می‌شوند. اینجاست که یافتن مقاومت‌های قدرتمند اهمیت پیدا می‌کند. پیش از رسیدن قیمت به مقاومت، یک پوت «به قیمت معقول» می‌خرید. اگر سهم به مقاومت واکنش نشان داد و نزولی شد، امکان خروج با قیمت بالاتر فراهم می‌شود.
نقدشوندگی پوت‌ها (به‌ویژه در بازارهای کمتر توسعه‌یافته) گاهی پایین است؛ ممکن است هنگام نیاز، سفارش شما پر نشود. پس حجم، OI و عمق دفتر سفارش را از قبل بسنجید و از نمادهای کم‌معامله دوری کنید.
اگر مقاومت هم‌زمان با نواحی اشباع خرید، واگرایی منفی، یا الگوی بازگشتی همپوشانی داشته باشد، کیفیت سیگنال بالاتر می‌رود.
در برخوردهای اول به مقاومت‌های «تازه»، احتمال واکنش بیشتر از مقاومت‌هایی است که چندین‌بار آزمایش و تضعیف شده‌اند.
به وگا توجه کنید: اگر ریزش با جهش IV همراه شود، پوت‌های شما دو سود می‌برند (قیمت سهم ↓ و IV ↑).

 

مدیریت زمان: چه زمانی اجازه بدهیم ؟

اگر تا سررسید زمان زیادی مانده باشد یا انتظار شما از حرکتِ روند به‌قدر کافی قوی است که اثر تتا را جبران کند، می‌توان به حمایت/مقاومتِ بعدی نیز فکر کرد و در صورت تأیید، ورود مجدد داشت.
اگر نشانه‌های تغییر روند را در حمایت‌ها می‌بینید اما قرارداد شما نزدیک سررسید است و تتا فشار می‌آورد، بهتر است از قراردادهای در سود (ITM) با عمق کمتر استفاده کنید؛ این‌ها دلتا و ارزش ذاتی بیشتری دارند و نسبت به تتا حساسیت کمتری نشان می‌دهند.
قانون طلایی: زمان علیه خریدار آپشن است. اگر سناریو به‌موقع رخ نداد، با دیسیپلین خارج شوید.

انتخاب قرارداد: ITM، ATM یا OTM

-ITM کم‌عمق:

دلتا بالاتر، تتای کمتر، احتمال سر‌به‌سری منطقی‌تر؛ مناسب وقتی که نزدیک سررسید هستید یا به سیگنال مطمئنید ولی نمی‌خواهید اسیر فرسایش زمان شوید.

 

-ATM:

بیشترین گاما؛ برای نوسان‌گیریِ سریع در نقاط برگشت ایده‌آل، اما مراقب تتا باشید.

 

-OTM:

ارزان‌تر، اهرم زیاد، اما احتمال سر‌به‌سری پایین‌تر؛ فقط زمانی که انتظار حرکت پرشتاب و سریع دارید و مدیریت ریسک سخت‌گیرانه دارید.

 

-درصد سر‌به‌سری را حتماً بسنجید:

برای کال = (قیمت اعمال + پریمیوم) نسبت به قیمت سهم؛ برای پوت = (قیمت اعمال – پریمیوم). هرچه این درصد پایین‌تر، رسیدن به نقطه سود آسان‌تر.

 

نقدشوندگی و اجرا: ستون فقرات نوسان‌گیری

حجم و ارزش معاملات بالا، OI مناسب و فاصله کم قیمت خرید/فروش = اجرای بهتر، پرشدن سریع‌تر، و کشف قیمت منصفانه‌تر.
در نمادهای کم‌معامله، احتمال گیرکردن در موقعیت زیاد است؛ به‌ویژه در پوت‌ها. همیشه قبل از ورود، عمق دفتر سفارش و تاریخچه پرشدن معاملات را چک کنید.
سفارش‌های لیمیت بگذارید؛ از سفارش بازار در آپشن‌های کم‌عمق پرهیز کنید.

 

نقش مدل‌سازی و یونانی‌ها

-بلک–شولز به شما ارزش نظری می‌دهد؛ انحراف از ارزش نظری می‌تواند فرصت (Mispricing) یا دام نقدشوندگی باشد.
-دلتا: جهت‌پذیری قرارداد.
-گاما: شتاب دلتا؛ نزدیک نقاط برگشت، گاما می‌تواند سود را شتاب دهد، اما ریسک را نیز.
-تتا: هزینه زمان؛ برنامه‌ی شما باید زمان‌محور باشد.
-وگا: اگر انتظار جهش یا افت IV را دارید، اثر آن را روی پریمیوم بسنجید (مثلاً پیش/پس از رویدادهای خبری).

مدیریت ریسک به عنوان خط قرمز نوسان‌گیر

-حد ضرر قیمتی (شکست واضح حمایت/مقاومت) و حد ضرر زمانی (X کندل/روز بدون تحقق سناریو) را از ابتدا بنویسید.
-اندازه موقعیت را با فرض «زیان کامل پریمیوم» تعیین کنید؛ بیش‌ازحد نَخرید.
-از میانگین‌کم‌کردن روی قراردادهای درحال فرسایش پرهیز کنید. اگر سناریو باطل شد، سرمایه را آزاد کنید.
-قفل‌کردن سود: بخشی از موقعیت را در اولین جهش ببندید و برای بقیه، حد ضرر شناور قرار دهید.

چک‌لیست عملی پیش از معامله

-روند غالب سهم پایه؟ صعودی/نزولی/رِنج.
-ناحیه‌ی حمایت/مقاومت قدرتمند با تأیید چندابزاره.
-نقدشوندگی قرارداد: حجم، OI، اسپیرد.
-سررسید: ترجیحاً بیش از یک‌ماه تا expiry.
-انتخاب نوع قرارداد (ITM/ATM/OTM) بر مبنای دلتا/تتا/گاما و سناریوی زمان.
-درصد سر‌به‌سری پایین و منطقی.
-برنامه‌ی خروج سود/زیان و زمان‌بندی.
-مدیریت ریسک: اندازه موقعیت، عدم میانگین‌کم‌کردن، اجتناب از معاملات بی‌نقد.

 

خطاهای رایج که باید از آن‌ها دوری کنید

-ورود دیرهنگام «بعد از» واکنش حمایت/مقاومت؛ پریمیوم اغلب جهیده و IV بالا رفته است.
-نادیده‌گرفتن تتا؛ نگه‌داری امیدمحور تا نزدیکی سررسید.
-انتخاب قراردادهای کم‌معامله با اسپیرد عریض و OI پایین.
-تمرکز صرف بر جهت و بی‌توجهی به زمان و IV.
-نبودِ طرح خروج؛ سود محقق‌شده را بدون برنامه به ریسک سپردن.

سخن آخر

نوسان‌گیری در بازار اختیار معامله اگرچه می‌تواند سودهای قابل توجهی ایجاد کند، اما بدون داشتن دانش کافی، مدیریت ریسک و انتخاب کارگزاری مطمئن، زیان‌های سنگینی به همراه خواهد داشت. انتخاب یک کارگزاری حرفه‌ای مانند کارگزاری گنجینه می‌تواند دسترسی به ابزارهای تحلیلی، آموزش‌های تخصصی و پشتیبانی مناسب را فراهم کند و مسیر موفقیت معامله‌گران در بازار پرریسک آپشن‌ها را هموارتر سازد.

 

سوالات متداول