استراتژی پروانه اختیار فروش (Long put butterfly)

مقدمه

استراتژی پروانه اختیار فروش یا Long Put Butterfly یکی از روش‌های پیشرفته در معاملات اختیار است که برای معامله‌گرانی طراحی شده که نگاه خنثی به بازار دارند و انتظار می‌برند قیمت دارایی پایه تا سررسید در محدوده‌ای ثابت حرکت کند. این استراتژی ترکیبی از خرید و فروش چند قرارداد اختیار فروش با قیمت‌های اعمال متفاوت است و معامله‌گر را قادر می‌سازد با هزینه ورودی محدود و ریسک کنترل‌شده از کاهش نوسانات و افت ارزش زمانی سود ببرد. Long Put Butterfly معمولاً برای کسانی مناسب است که با ساختار گزینه‌ها، نحوه تأثیر نوسانات و مدیریت ریسک آشنا هستند و می‌خواهند با کمترین سرمایه ممکن، موقعیتی دقیق و حساب‌شده برای بهره‌برداری از ثبات قیمت ایجاد کنند.

 

مفهوم استراتژی Long Put Butterfly 

استراتژی Long Put Butterfly یکی از الگوهای محبوب میان معامله‌گران حرفه‌ای بازار اختیار است که با هدف کسب سود از ثبات قیمت طراحی شده است. این استراتژی برخلاف معامله‌گری جهت‌دار، تلاش نمی‌کند از رشد یا سقوط قیمت سود بگیرد، بلکه تمرکز آن بر ماندن قیمت سهام در یک محدوده مشخص است. ساختار پروانه به این دلیل نام‌گذاری شده که سود و زیان این استراتژی در نمودار شبیه به بال‌های پروانه دیده می‌شود؛ یعنی سود در نقطه میانی متمرکز است و در دو سمت بازار، ریسک محدود و کنترل‌شده‌ای دیده می‌شود.
در این استراتژی معامله‌گر هم‌زمان سه اقدام انجام می‌دهد: یک قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال بالاتر می‌خرد، دو قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال میانی می‌فروشد و یک قرارداد اختیار فروش دیگر با قیمت اعمال پایین‌تر می‌خرد. این ترکیب هوشمندانه باعث می‌شود هزینه ورودی کاهش یابد و ریسک به‌صورت طبیعی محدود شود. ماهیت اصلی این استراتژی «سود محدود و ریسک محدود» است و برای کسانی مناسب است که قصد ندارند سرمایه زیادی درگیر کنند اما همچنان به دنبال ساخت موقعیتی دقیق و کم‌ریسک هستند.

 

بازار هدف استراتژی و زمان مناسب استفاده از آن

Long Put Butterfly مناسب بازارهایی است که رفتار آرام و کم‌نوسان دارند. زمانی که معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند قیمت دارایی پایه در سررسید نزدیک یک قیمت اعمال مشخص باقی خواهد ماند، این استراتژی بهترین عملکرد را نشان می‌دهد. چنین وضعیتی معمولاً در دوره‌هایی رخ می‌دهد که بازار تحت تأثیر اخبار مهم نیست و قیمت در بازه‌ای محدود میان سطوح حمایتی و مقاومتی نوسان دارد.
این استراتژی معمولاً برای معامله‌گران سطح متوسط تا حرفه‌ای مناسب است؛ زیرا مدیریت هم‌زمان سه قیمت اعمال و درک اثرات نوسانات ضمنی نیازمند دانش کافی است. در بورس ایران، فعالانی که به استراتژی‌های چنداختیاری علاقه دارند و به‌دنبال هزینه ورودی کم هستند، معمولاً از Long Put Butterfly استقبال می‌کنند. سهام شرکت‌های بزرگ و نقدشونده، مثل نمادهای بانکی و فلزی، معمولاً گزینه مناسبی برای اجرای این استراتژی هستند. در مقابل، در بازارهای پرهیجان یا زمانی که احتمال جهش قیمتی وجود دارد، استفاده از این ساختار می‌تواند باعث زیان شود.

 

روش اجرای استراتژی و نحوه انتخاب قیمت‌های اعمال

اجرای Long Put Butterfly نیازمند انتخاب دقیق قیمت‌های اعمال است. قیمت‌ها باید طوری انتخاب شوند که فاصله قیمت اعمال بالایی با قیمت میانی برابر با فاصله قیمت میانی تا قیمت اعمال پایینی باشد، تا نمودار سود و زیان متقارن شکل گیرد. این تقارن باعث می‌شود معامله‌گر بتواند محدوده‌ای مناسب برای بیشینه سود ایجاد کند.
برای اجرای عملی، معامله‌گر یک قرارداد Put با قیمت اعمال بالاتر خریداری می‌کند تا در صورت افت قیمت، پوشش ریسک کافی داشته باشد. سپس دو قرارداد Put در قیمت اعمال میانی می‌فروشد تا پرمیوم مناسبی دریافت کند و هزینه ورودی را کاهش دهد. در پایان، یک قرارداد Put با قیمت اعمال پایین‌تر خریداری می‌شود تا ریسک افت شدید قیمت محدود گردد.
این ترکیب باعث ایجاد ساختاری می‌شود که در برابر نوسانات شدید مقاوم است و تنها زمانی بهترین بازده را ارائه می‌دهد که قیمت سهام نزدیک قیمت میانی تثبیت شود. انتخاب قیمت اعمال وابسته به تحلیل تکنیکال، رفتار قیمت در گذشته، بررسی سطوح پیوت و سنجش سطح نوسانات ضمنی است.

 

 منطق معامله‌گر و دلیل اجرای این استراتژی

معامله‌گر وقتی وارد Long Put Butterfly می‌شود که دیدگاه خنثی داشته باشد و معتقد باشد قیمت در محدوده‌ای باریک نوسان خواهد کرد. دو قرارداد فروخته‌شده در مرکز استراتژی، در صورت نزدیک ماندن قیمت به قیمت اعمال میانی، ارزش خود را از دست می‌دهند و عملاً منبع اصلی سود می‌شوند. قرارداد Put با قیمت بالاتر در صورتی سودزا می‌شود که قیمت کمی افت کند، اما نه آن‌قدر که به محدوده زیان وارد شود.
از طرف دیگر، خرید قرارداد با قیمت پایین‌تر مانع از زیان‌های سنگین در صورت سقوط شدید قیمت می‌شود. بنابراین معامله‌گر با کمترین هزینه، ساختاری با ریسک تعریف‌شده ایجاد می‌کند. سود این استراتژی به کاهش ارزش زمانی نیز وابسته است؛ یعنی هرچه زمان به سررسید نزدیک‌تر شود، قراردادهای فروخته‌شده سریع‌تر ارزش خود را از دست می‌دهند.

 

محاسبه بیشینه سود

بیشینه سود زمانی محقق می‌شود که قیمت دارایی پایه در تاریخ سررسید دقیقاً برابر قیمت اعمال میانی باشد. در این حالت، قرارداد Put با قیمت اعمال بالاتر در سود قرار دارد و قراردادهای فروخته‌شده (که ارزش زمانی خود را از دست داده‌اند) به معامله‌گر اجازه می‌دهند از اختلاف قیمت‌ها بیشترین استفاده را ببرد.

 

-فرمول محاسبه سود:

بیشینه سود = (فاصله قیمت اعمال بالا تا میانی – پرمیوم خالص) × تعداد سهم
این بیشترین بازده این استراتژی است و به دلیل فروش دو قرارداد در قیمت میانی، این سود معمولاً نرخ جذابی در مقایسه با ریسک ایجادشده دارد.

 

-محاسبه بیشینه زیان

بیشینه زیان در این استراتژی همان پرمیوم خالص پرداختی است، یعنی اختلاف میان پرمیوم‌های خرید و فروش. اگر این استراتژی با Net Debit اجرا شود، معامله‌گر این هزینه را به عنوان سقف زیان می‌پذیرد. حتی اگر قیمت به شدت رشد کند یا سقوط شدیدی داشته باشد، زیان از این سطح فراتر نمی‌رود، زیرا دو قرارداد خریداری‌شده در ابتدا ریسک را مهار کرده‌اند.

 

-محاسبه نقاط سر به سر

این استراتژی دو نقطه سربه‌سر دارد که محدوده سود را نشان می‌دهند:
سربه‌سر پایین: قیمت اعمال پایین + پرمیوم خالص
سربه‌سر بالا: قیمت اعمال بالا – پرمیوم خالص
محدوده‌ای که قیمت در سررسید بین این دو نقطه باشد، برای معامله‌گر سودآور است.

 

مزایا و معایب استراتژی

 

• مزایا

-ریسک محدود
-هزینه ورودی کم
-سود مناسب در بازارهای کم‌نوسا
-بهره‌مندی از کاهش ارزش زمانی
-مناسب برای معامله‌گران باتجربه

 

• معایب

-سود محدود
-حساسیت نسبت به نوسانات ضمنی
-پیچیدگی بیشتر نسبت به استراتژی‌های پایه
-نیاز به تحلیل دقیق ثبات بازار

 

نکات مهم برای معامله‌گران ایرانی

در بازار اختیار ایران که معمولاً قراردادها به سبک اروپایی‌اند، ریسک تخصیص زودهنگام بسیار کمتر است. نقدشوندگی نماد پایه، وجه تضمین مورد نیاز، و نوسانات ضمنی از مهم‌ترین معیارهایی هستند که معامله‌گر پیش از ورود باید بررسی کند. استفاده از تحلیل تکنیکال و ارزیابی رفتار تاریخی قیمت در تعیین قیمت اعمال مناسب اهمیت بالایی دارد.

 

سخن آخر

استراتژی Long Put Butterfly یکی از ابزارهای مهم برای معامله‌گرانی است که به دنبال ساخت موقعیتی کم‌هزینه و کم‌ریسک در بازارهای آرام هستند. این استراتژی با ترکیبی هوشمندانه از خرید و فروش اختیار فروش، به معامله‌گر امکان می‌دهد در محدوده‌ای مشخص بیشترین سود را به دست آورد، در حالی که ریسک او کاملاً کنترل‌شده باقی می‌ماند. برای اجرای درست چنین استراتژی‌هایی، استفاده از خدمات حرفه‌ای و مشاوره‌های تخصصی اهمیت زیادی دارد. در این زمینه کارگزاری گنجینه با ارائه ابزارهای تحلیل، آموزش‌های دقیق و پشتیبانی حرفه‌ای، می‌تواند همراه مطمئنی برای معامله‌گران باشد.

 

سوالات متداول